Nederlanders en muziek…
Het zal nooit echt een geslaagde combinatie zijn.
Ik weet, hier in ons landje zijn we meer dan bevoordeeld.
En ja, er zijn ook uitzonderingen op de regel. Heden ten dage doet Spinvis, bijvoorbeeld, zeer mooie dingen. Maar dan hebben we het zowat gehad.
Het is dan ook moeilijk te geloven dat de Nederlanders ooit een pioniersrol hebben gespeeld. Maar dat deden ze wel degelijk. Ok, beginnen deed het allemaal met de Duitsers.
Voor de wenkbrauwen zich nog meer gaan fronsen we hebben het hier over de ontwikkeling van de elektronische muziek. We gaan terug naar de jaren 50. Ja, de periode van Sun Records en het ontstaan van de rock ‘n’ roll. Van de Beatles en The Rolling Stones was nog geen sprake.
Om enkele van de hoofdrolspelers te leren kennen ga ik met plezier even terug in mijn recente persoonlijke verleden.
Enkele jaren gelden had ik met enkele vrienden het collectief Manifest. Eén van onze projecten was het leegstaande hotel/restaurant De Cambuus nog één maal tot leven wekken. Wat danig lukte. Van een oude buurvrouw die de bloeiperiode van de Cambuus nog had meegemaakt kwamen we te weten dat de beroemdste Nederlandse jazz zangeres Rita Reys er regelmatig optrad met haar man, pianist Pim Jacobs.
Nu, Rita Reys had ook een zus: Rina Reys. Rina zelf was niet zo muzikaal maar ze koos ook een man die dat wel was: Tom Dissevelt. Dissevelt werkte vaak samen met Rita Reys maar werd dus op een bepaald moment door Philips benadert om te experimenteren met elektronische muziek. Zijn partner in crime werd Dick Raaijmakers. Die er onder zijn alter ego Kid Baltan werkte.
Maar beginnen deed het dus met de Duitsers. Een zeker Walter Maas verhuisde in de jaren 3O vanuit Duitsland naar Nederland omwille van het Nazi regime. In Duitsland werd al volop geëxperimenteerd met die electronica maar volgende de nazi’s was dat “entartete kunst”.
Na de Wereldoorlog wilde Maas de Nederlanders bedanken door zijn kennis en fortuin te investeren in componisten. John Cage en Stockhausen onder andere werden door hem beïnvloed. Maar ook een zekere Roelof Vermeulen die werkzaam was op de akoestische afdeling van het Natuurkundig Laboratorium (NatLab) van electrogigant Philips.
In dat NatLab werd onder meer in die periode druk geëxperimenteerd met het gegeven kleurentelevisie.
Maar door toedoen van Maas raakte Vermeulen sterk geïntegreerd door de mogelijkheden van elektronische muziek. Vermeulen zag er sociale mogelijkheden in. Hij wilde door middel van elektronica het life gebeuren van klassieke muziek beschikbaar maken voor de minder gegoede man in de straat.
Vermeulen nam Dick Raaijmakers in dienst als technicus. Raaijmakers zou zich vooral toeleggen op de mogelijkheden van elektronische muziek in de populaire muziek. Zo maakte Raaijmakers onder andere een nummer waar een rumba ritme inkwam. Hij wilde het nummer Electronic Rhumba noemen. Maar toen lanceerden de Russen hun eerste Spoetnik raket. Via radiogolven konden de mensen horen wanneer die overkwam. Het gepiep dat die golven maakten klonken net als de compositie van Raaijmakers. Dus herdoopte hij zijn nummer tot Song Of The Second Moon. Later zou Raaijmakers nog met Boudewijn de Groot samenwerken.
Tom Dissevelt was “componist”, hij bedacht de composities. Hoe dit alles in zijn werk ging kan je hieronder bekijken in dit heerlijke filmpje. Raaijmakers is de man met de bril en de stem, Dissevelt de man met de snor.
De technieker voert uit, de componist staat erbij en kijkt ernaar terwijl hij aan zijn sigaret lurkt.
Zonder hen geen bands als Kraftwerk die bekend staan als pioniers die pas 15 jaar later kwamen. Zonder hen geen Dimitri Vegas en Like Mike. Acid house… 40 jaar voor datum…
Wie hier geen genoeg van kan krijgen raad ik met klem de in 2006 gemaakte documentaire “Kamer 306” aan die het hele verhaal in beeld brengt.
Een aanrader om u tegen te zeggen! Wie even 75 minuten tijd heeft ga dat zien!!
mvg,
Maarten
